Sterreporter Willy Zon trok deze zomer met Samenhuizen vzw langs negen cohousingprojecten doorheen Vlaanderen & Nederland, tijdens de Samenhuizenreis 2022. Zijn reisverslag 'Cohousing in Concert' haalde de cover van de 200ste uitgave van ecologisch magazine 'De Koevoet'. 🌱

Ontdek zijn pleidooi voor menselijkheid én eenvoud in de technologie die we aanwenden, op de zoektocht naar duurzaam wonen. 

Ontdek enkele fragmenten uit het artikel hier, of download en lees het volledige artikel onderaan de pagina.
Bron: 'Cohousing in Concert' - herfst 2022 de koevoet 200.

Gemeenschappelijk wonen is geen nieuw fenomeen. Het concept maakte zijn opwachting tienduizenden jaren geleden al in de prehistorie. De jager-verzamelaars leefden samen in groepen uit noodzaak. Het was de enige manier om hun overlevingskansen te maximaliseren. In een jagerverzamelaarskamp bestond er geen grens tussen privéleven en sociaal leven. Alle leden van elk afzonderlijk gezin waren voortdurend in elkaars leven aanwezig en hielpen elkaar te overleven. In de middeleeuwen bleven mensen in grote groepen bij elkaar wonen. Gezinnen leefden met hun vrienden en kennissen, maar ook met bediendes, wezen en weduwen samen in één huis.

Huishoudens waar enkel ouders met hun biologische kinderen samenwoonden, waren in die periode erg zeldzaam. Het is pas met de komst van de industriële revolutie in de 18e eeuw dat het kerngezin de standaardvorm werd. Grote huishoudens waren niet langer noodzakelijk om te overleven en werden grotendeels vervangen door het traditionele gezin met vader, moeder en kinderen. Een doorgedreven vorm van cohousing vind je ook terug in kloosters en abdijen die een heel hoge vorm van gemeenschappelijk leven nastreven. In de begijnhoven was er meer ruimte voor privacy want iedereen had zijn eigen stekje.

De wijze waarop we tegenwoordig bouwen heeft een te grote impact op het klimaat en onze omgeving. We versnipperen ruimte, we laten druk verkeer toe tot diep in onze woonkernen, we kappen het groen rond onze woonplekken en we hebben te weinig verbinding met de mensen die in onze directe omgeving wonen. Cohousing is een ecologisch en sociaal waardevol alternatief. Het is een woonvorm waarbij mensen - die niet per se familie van elkaar zijn - er bewust voor kiezen om bij elkaar te gaan wonen. In het cohousen waarover we het hier hebben beschikt elke bewoner of gezin over een afzonderlijke privé woonunit. Ze delen een gemeenschappelijke tuin en een centraal gebouw waar allerlei functies in ondergebracht worden.

Daarnaast is cohousing een antwoord op een aantal stedenbouwkundige knelpunten zoals slimmer ruimtegebruik, rustige wijken, veilige speelruimte voor kinderen, compacter bouwen, meer groenbehoud en aandacht voor waterhuishouding. Deze alternatieve woonvorm probeert een antwoord te bieden op problemen van vergrijzing, vereenzaming, leegstand of verloedering van waardevol patrimonium, betaalbaar, duurzaam, levenslang, rolstoeltoegankelijk en intergenerationeel wonen. Kortom, de meerwaarden zijn zowel op financieel, sociaal, ruimtelijk als ecologisch vlak niet min.

Kiezen voor cohousen is een moeilijke, lange maar boeiende weg die je moet afleggen met een heel diverse groep. Maar hoe begin je er aan? Wat zijn de mogelijke juridische pistes? Hoe bouw je een visie op? Waar vind je medebewoners? Samenhuizen vzw is een socio-culturele beweging die zich als opdracht stelt om het ruime publiek te adviseren, informeren en sensibiliseren rond gemeenschappelijk wonen in al zijn vormen en aspecten. Ze doen dat via een mix van jaarlijks terugkerende acties en bieden advies op maat aan zowel particulieren, initiatiefnemers als beleidsmedewerkers en professionals.

Eén keer per jaar gaan ze op studiereis naar woongemeenschappen in de buurlanden. Zo gingen ze reeds naar Denemarken, het mekka van de cohousing, Duitsland, Nederland, Zweden en het Verenigd Koninkrijk. Dit jaar bleven ze wat dichter bij huis. De vierdaagse reis ging langs bij negen projecten: cohousing Gumm (Mechelen) in een voormalig schoolcomplex; De Okelaar (Wolvertem), een vernieuwbouw van een oude school met klooster; De Sijs (Leuven), een nieuwbouw; CW Lismortel (Eindhoven, Nederland), nog een nieuwbouw; Boschgaard (Den Bosch, eveneens in Nederland), een vernieuwbouw (nog in aanbouw) van een oude school met kerkgebouw; De Haringrokerij (Antwerpen), een vernieuwbouw van een oude haringrokerij; cohousing Waasland (Sint-Niklaas), een nieuwbouw; Tuin van Padua (Gent), een vernieuwbouw van een oude school met kerkgebouw en tenslotte cohousing Eikenberg (Brugge), een vernieuwbouw. Voor de nacht streken de deelnemers neer in jeugdherbergen. Gezelligheid troef.

Deze rondreis was een goede gelegenheid om de bezochte cohousingprojecten af te toetsen op mijn passionele liefde voor doorgedreven technologische eenvoud, passieve zonnetechnologie, off-grid technologie en bioklimatische architectuur. Hier bleef ik wat op mijn honger zitten. Er is nog een lange weg te gaan om af te kicken van de technofix. Inzetten op technologische eenvoud die zoveel mogelijk aansluit bij de ‘vrijwillige’ medewerking van de natuur, waar vrije energie maximaal benut wordt en waar het gebouw een interactie aangaat met de omgeving lijkt verder dan ooit. Hoe zuiniger onze woningen worden, hoe complexer en duurder de bijhorende technieken. Wellicht goed voor een of ander glossy businessmodel maar niet voor de eindgebruiker. Wie verliest de trappers en wie wordt hier slapend rijk? Waarom doet de westerse mens altijd zoveel nutteloze inspanningen?

Geïnteresseerd? Lees Willy's pleidooi voor menselijkheid én eenvoud in de technologie die we aanwenden, op de zoektocht naar duurzaam wonen. Download en lees het volledige artikel, gratis, via onderstaande knop.

Bron: 'Cohousing in Concert' - herfst 2022 de koevoet 200.
Met dank aan Willy Zon.