Samenhuizenreis dag 4: zaterdag 11 mei

Van Grenoble rijden we deze morgen naar Les Cadorats, een woongemeenschap van 20 woningen op een erg uitgestrekt terrein van 10ha aan de voet van de bergen. Er wonen 60 volwassenen en 10 kinderen.

Het is het resultaat van een toch wel bijzonder verhaal (alweer). In de jaren 90, deelde een groep jonge gezinnen die elkaar al langer kenden gemeenschappelijke waarden en een passie voor de regio Grenoble en zijn bergen. Samen ontdekten ze een eigendom in Avignonet, aan de poort van de Trièves. Het huisvestte een voormalige vrije school met internaat.
Het toeval wil dat de eigenaar geïnteresseerd was om het terrein te verkopen als totaalproject (geen verkaveling dus).

De site werd aanvankelijk gebruikt door de kopers als vakantiehuis; ze maakten er geleidelijk aan hun hoofdwoonplaats van. Vandaag de dag, zeggen ze dat ze "bezig waren met participatief wonen zonder het te weten".

Doorheen de tijd bleek dat ongeveer de helft van de kinderen die er opgroeiden ook wilden blijven wonen, er werden gezinswoningen bijgebouwd en ook een reeks kleine gelijkvloerse woningen voor de oudere generatie. De groep heeft geen behoefte om extern kandidaat-bewoners te zoeken omdat de eigen kinderen blijven. Dit is een bijzonder gegeven omdat de woongemeenschap heel hecht functioneert op die manier (de kinderen groeiden op in het systeem). De verhuis naar de meest geschikte woning wordt gestimuleerd. Indien iemand vertrekt dan worden de aandelen (de inleg) overgenomen door de medebewoners. De vertrekker wordt niet noodzakelijk vervangen.

Er is wekelijks een vergadering met de hele groep, de ‘réunion poubelle’. Iedereen brengt zijn agendapunt mee op een papiertje, die worden verzameld en besproken. Het gaat doorgaans over de kleine dingen van het samenleven (‘wie heeft vergeten om de zaal te poetsen?’, er is een nieuw systeem voor de compostering,… ). Het feit dat er een wekelijkse opvolging is geeft rust aan de groep.

Het aantal aandelen (juridische structuur is opnieuw SCI) is niet gekoppeld aan de grootte van de woning. Instappers betalen minimum aandelen ter waarde van €100.000/persoon. Daarnaast betalen bewoners €100/maand aan ‘kosten’ en €500/jaar voor de verdere ontwikkeling van de site. Als er grote werken moeten gebeuren dan wordt er geld opgehaald. Bij uitstap krijgen de bewoners dus enkel de eerste inleg terug (licht geïndexeerd).

De keuze voor zelfbouw voor een groot deel van de gebouwen is een bindmiddel in het project.
Er zijn heel veel gedeelde ruimtes, zowel buiten: weide, moestuin, serre, bijenkorven, kippenhok, vijvers, compostbakken, barbecueterras, terras gemeenschappelijke ruimte, klimmuur, …
als binnen: grote eetkamer met keuken, overdekt zwembad, kelder voor opslag van groenten en tuingereedschap, theaterzaal, …

De vzw verbonden aan dit project organiseert en neemt deel aan verschillende openbare evenementen (concerten, theatervoorstellingen, een koor) en vrijetijdsactiviteiten (wekelijkse lessen podiumkunsten, vakantie voor jongeren).

Als we vragen naar de succesfactor van dit project (na 30 jaar ervaring) dan is het antwoord: ‘er was geen plan, we hebben het laten komen, het project is organisch ontwikkeld’. Het kan dus.

Na de lunch zakken we verder af naar Allex waar we in het struikgewas zoeken naar Chateau PeRgo.

Het imposante en mooie kasteel (met de letter R in het dak gewerkt) ligt op een terrein van 4ha en werd gekocht in 2020. Er wonen 20 à 30 personen voornamelijk in een huurformule. Er zijn ook aandeelhouders, die betaalden minder huur tot vorig jaar werd beslist om de huur te vervangen door een maandelijkse vrije bijdrage.

Het project heeft een moeilijke relatie met het gemeentebestuur. Er worden vergunningen geweigerd en de lokale politie komt regelmatig langs om evenementen stil te leggen. Centraal probleem is officieel de bestemming als boerderij (met één domicilie). Dat, in combinatie met interne moeilijkheden, verlamt de woongemeenschap. Plannen worden aan de kant gelegd tot er verandering komt in de situatie. Er lijkt weinig energie om de koe structureel bij de horens te vatten.

Het project heeft nochtans veel potentie in zich met z’n 1350 m² leefruimte en 2 te renoveren bijgebouwen, een mooie groentetuin en een lege vijver. Het werkt momenteel op basis van gedeelde accommodatie, met 30 kamers (de meeste met eigen badkamer) die toegang geven tot een aantal gemeenschappelijke ruimtes.

Het gelijkvloers is collectieve ruimte (bureel, kinderspeelkamer, professionele keuken en eetzaal, wasplaats, …)

Ze ontvangen regelmatig artiesten in residentie, organiseren workshops, yoga en tangolessen,…
Er zijn theatervoorstellingen en concerten op de binnenplaats.
Het is een mooie locatie voor dergelijke activiteiten.

Als je als aandeelhouder wil instappen moet je minimum €30 000 inbrengen.
We eten buiten in een prachtig kader: een lange tafel onder de bomen, in het groen. De kinderen ‘verkopen’ limonade en wijn in een stalletje, de kippen scharrelen rond onze voeten, de honden slapen in het gras. Maar, er mankeert iets, de ‘geest’ van een collectief. Misschien komt die nog.